اگر شما یا فرزندتان دچار شپش شده‌اید، باید در پی درمانی مؤثر و سریع باشید. آمارها نشان می‌دهد که سالانه بین ۶ تا ۱۲ میلیون کودک در سنین مدرسه درگیر این مشکل می‌شوند. از آنجا که در بسیاری از نواحی ایالات متحده، شپشها نسبت به درمانهای مبتنی بر پرمترین مقاوم شده‌اند، آشنایی با گزینه‌های کارآمدتر ضروری است.
| موضوع | جزئیات |
|---|---|
| آمار ابتلا به شپش | بین ۶ تا ۱۲ میلیون کودک در سال درگیر می‌شوند. |
| توصیه‌های کنترل شپش | شروع سریع درمان در صورت مشاهده شپش، معاینه افرادی که با فرد مبتلا در تماس هستند، درمان همزمان استفاده‌کنندگان از یک تخت‌خواب، اهمیت درمان برای ریشه‌کنی مشکل. |
| شامپوهای درمان شپش | شامپوهای پدیکولید موجود در داروخانه‌ها با مصرف برخی بدون نسخه و برخی تجویزی. اهمیت مشاوره با پزشک برای زنان باردار یا شیرده. |
| درمانهای بدون نسخه حاوی آفت‌کش | لوسیون پرمترین و پیپرونیل بوتوکسید با پیرترین‌ها؛ استفاده با احتیاط در صورت حساسیت به برخی گیاهان. |
| درمانهای بدون آفت‌کش | دایمتیکون؛ یک ماده غیرسمی با پوشش‌دهی بدن شپش. |
| شامپوهای تجویزی پیشرفته | بنزیل الکل، لیندان (توصیه نمی‌شود)، ایورمکتین، مالایتون، اسپینوساد. |
| درمانهای خانگی | شانهکردن موهای خیس، روغن‌های گیاهی، روش خفه‌سازی با چربی، اثرگذاری و ایمنی آن‌ها متفاوت است. |
| پاک‌سازی خانه | شست‌وشوی لباس‌ها با حرارت بالا، بسته‌بندی اشیای غیرقابل شست‌وشو، جاروبرقی کشیدن، ضدعفونی ابزارها، عدم استفاده از اسپری‌های سمی. |
بیشتر بخوانید:
✅ توصیه‌های مهم برای کنترل شپش
کارشناسان توصیه می‌کنند:
در صورت مشاهده شپش روی سر یا بدن کودک، درمان را بدون تأخیر آغاز کنید.
اگر با فرد مبتلا به شپش زندگی می‌کنید یا تماس نزدیکی دارید، لازم است خودتان نیز معاینه شوید.
افرادی که در یک تخت با فرد آلوده می‌خوابند، باید همزمان تحت درمان قرار گیرند.
ابتلا به شپش نشانه‌ای از بهداشت ضعیف یا محیط زندگی ناسالم نیست، اما اگر درمان انجام نشود، مشکل پابرجا خواهد ماند.
✅ شامپوهای درمان شپش
برای درمان شپش، شامپوهایی با عنوان پدیکولید (Pediculicide) در داروخانه‌ها موجودند که برخی از آن‌ها بدون نسخه و برخی با تجویز پزشک قابل تهیه هستند. در دوران بارداری یا شیردهی، پیش از مصرف، حتماً با پزشک مشورت کنید تا محصولی ایمن معرفی شود.
هر دو نوع داروی بدون نسخه و تجویزی می‌توانند شپش‌های زنده و تخم آن‌ها (نیت) را از بین ببرند. برای حصول اطمینان، دستور مصرف درج‌شده روی بسته‌بندی را با دقت مطالعه کنید. چنانچه پس از گذشت ۹ تا ۱۰ ساعت، شپشها به کندی حرکت کنند، احتمالاً در حال مرگ هستند. درباره لزوم تکرار درمان، حتماً نظر پزشک را جویا شوید.
✅ درمانهای بدون نسخه حاوی آفت‌کش
لوسیون پرمترین ۱٪ (Nix): مناسب برای نوزادان و کودکان بالای دو ماه.
پیپرونیل بوتوکسید با پیرترین‌ها (مانند Rid، Pronto و Triple X): قابل استفاده در کودکان ۲ ساله به بالا. این ترکیبات منشأ گیاهی دارند و در صورت حساسیت به گل داوودی یا گیاه ابروسیا، نباید استفاده شوند.
✅ درمانهای بدون آفت‌کش
دایمتیکون: یک ماده سیلیکونی غیرسمی است که با ایجاد پوشش روی بدن شپش، آن را از بین می‌برد. طبق برخی مطالعات، اثربخشی آن حتی بیشتر از درمانهای حاوی آفت‌کش است.
در استفاده از این محصولات، بیش از مقدار توصیه‌شده مصرف نکنید و چند دارو را همزمان ترکیب نکنید. اگر پس از درمان هنوز شپش مشاهده می‌کنید، با پزشک مشورت نمایید، زیرا ممکن است نیاز به دارویی قوی‌تر داشته باشید.
✅ شامپوهای تجویزی برای درمان پیشرفته تر
بنزیل الکل (Ulesfia):
این لوسیون شپش‌های زنده را نابود میکند اما روی تخم‌ها اثری ندارد. برای کودکان بالای ۶ ماه و زنان باردار یا شیرده قابل استفاده است. لازم است درمان را یک هفته پس از استفاده اول، تکرار نمایید.
لیندان:
هرچند این شامپو مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است، اما به دلیل نگرانی‌های جدی درباره تأثیر آن بر سیستم عصبی، آکادمی متخصصان کودکان استفاده از آن را توصیه نمی‌کند.
ایورمکتین (Sklice)
این لوسیون با یک بار مصرف، توانایی از بین بردن بیشتر شپش‌های بالغ و حتی شپش‌های تازه بیرون‌آمده از تخم را دارد. نیازی به استفاده از شانه برای جدا کردن تخم‌ها (گره‌ها) نیست. این محصول برای کودکان شش‌ماهه به بالا ایمن است.
مالاتیون (Ovide)
مالاتیون یک لوسیون قوی است که با فلج کردن شپشها و برخی تخم‌ها، آن‌ها را نابود میکند. مصرف آن برای کودکان بالای شش سال مجاز است. در صورتی که طی ۷ تا ۹ روز همچنان نشانه‌هایی از فعالیت شپشها باقی بود، لازم است درمان تکرار شود. توجه داشته باشید که این ماده قابل اشتعال است؛ از قرار گرفتن در معرض شعله یا حرارت مستقیم مانند فندک، بخاری، سشوار و اجاق گاز بپرهیزید.
اسپینوساد (Natroba)
این محصول معمولاً با یک نوبت استفاده مؤثر است و شپشها و تخم‌های آن‌ها را نابود می‌سازد. اسپینوساد برای کودکان شش‌ماهه به بالا بی‌خطر گزارش شده است.
درمان خوراکی با قرص ایورمکتین
در مواردی که درمانهای موضعی بی‌اثر باشند، پزشک ممکن است مصرف خوراکی ایورمکتین را پیشنهاد دهد. این دارو فقط باید طبق تجویز پزشک استفاده شود و نباید از نسخه‌های مخصوص دام استفاده کرد.
درمان شپش بدن
برای رفع شپش بدن، نخست باید بدن را با صابون و آب گرم شست‌وشو دهید. سپس تمامی لباس‌ها، ملحفه‌ها و وسایل شخصی آلوده را با آب داغ شسته و با دمای بالا خشک کنید. لباس‌هایی که قابل شست‌وشو نیستند را باید اتو یا خشکشویی کنید. اگر این اقدامات کافی نبود، می‌توانید از شامپوها یا لوسیون‌های بدون نسخه حاوی پرمترین ۱٪ استفاده نمایید. در صورت تداوم مشکل، پزشک ممکن است درمان قوی‌تری را تجویز کند.
✅ راهکارهای جلوگیری از بازگشت شپش
رعایت نکات زیر به جلوگیری از بازگشت مجدد شپش کمک میکند:
از استفاده مشترک از شانه، برس، کلاه یا روسری خودداری کنید.
لباس‌های فرزندانتان را به‌صورت جداگانه و روی چوب‌لباسی مجزا آویزان کنید.
از تماس با وسایل خواب و نشیمن شخص مبتلا به شپش بپرهیزید.
✅ نکاتی درباره استفاده صحیح از درمانهای شپش
برای اثربخشی بیشتر درمان، موارد زیر را رعایت کنید:
همیشه دستور مصرف محصول را با دقت بخوانید و رعایت کنید.
از شانه دندانهریز برای جدا کردن تخم‌ها استفاده کنید؛ البته بعضی داروهای تجویزی نیازی به این مرحله ندارند.
اگر از شامپو استفاده می‌کنید، هنگام استفاده لباس بپوشید و شامپو را در وان یا سینک بزنید، نه در حمام زیر دوش.
رایج‌ترین عارضه درمانهای ضد شپش، سوزش یا احساس خارش پوست است که معمولاً موقتی است.
✅ درمانهای خانگی برای شپش
در صورت تمایل به دوری از درمانهای شیمیایی، می‌توانید با مشورت پزشک از روشهای طبیعی بهره بگیرید:
شانهکردن موهای خیس: به‌صورت منظم، هفته‌ای چندبار به مدت دست‌کم سه هفته، موها را خیس کرده و با شانه دندانهریز تخم‌ها را جدا کنید.
روغن‌های گیاهی: روغن‌هایی مانند درخت چای یا بادیان ممکن است با خفه کردن شپشها مفید باشند، ولی اثر قطعی آن‌ها اثبات نشده است و احتمال واکنش حساسیتی نیز وجود دارد.
روش خفه‌سازی با چربی: استفاده از مواد چرب مانند وازلین، سس مایونز یا روغن زیتون روی سر و قرار دادن کلاه حمام هنگام خواب، یک روش خانگی دیگر است؛ با این حال، میزان اثرگذاری آن‌ها متغیر است.
✅ آیا رنگ کردن مو شپشها را از بین می‌برد؟
برخی مواد شیمیایی موجود در رنگ مو نظیر آمونیاک و پراکسید ممکن است به شپشها آسیب برسانند، اما این روش به‌تنهایی قابل اتکا نیست. بهترین راه درمان استفاده از داروهای تخصصی است.
✅ نکاتی برای پاک‌سازی خانه از شپش
برای از بین بردن شپشها در محیط خانه، این موارد را در نظر بگیرید:
شست‌وشو با حرارت بالا: لباس‌ها، ملحفه‌ها، کلاه‌ها و سایر وسایلی که با فرد مبتلا تماس داشته‌اند را با آب داغ بشویید و در دمای بالا خشک کنید (بیش از ۱۳۰ درجه فارنهایت به‌مدت ۵ دقیقه).
بسته‌بندی وسایل غیرقابل شست‌وشو: اشیایی که نمی‌توان آن‌ها را شست، به‌مدت دو هفته در کیسه پلاستیکی مهر و موم شده نگهداری کنید.
جاروبرقی کشیدن: فرش، مبل، کف خانه و صندلی‌ها را به‌خوبی جاروبرقی بکشید تا تخم‌ها و موهای آلوده جمع شوند.
ضدعفونی ابزارهای مو: شانه‌ها و برس‌ها را در آب داغ و صابون به‌مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه بخیسانید.
عدم استفاده از اسپری‌های سمی: از اسپری‌های حشره‌کش در محیط خانه استفاده نکنید، چرا که ممکن است برای سلامتی خطرناک باشند.
✅ با شپش بدون شرم برخورد کنید
ابتلا به شپش به معنای بی‌نظافتی یا بیماری نیست و حتی تمیزترین افراد نیز ممکن است به آن دچار شوند. با اطلاع‌رسانی به اطرافیان، مدارس و مربیان می‌توان از گسترش این مشکل جلوگیری کرد.
✅ سخن پایانی
شپش سر بیشتر در میان کودکان و افرادی که تماس نزدیک دارند دیده میشود. در صورت مشاهده علائم، بدون تأخیر درمان را با محصول مناسب آغاز کنید تا از گسترش آن جلوگیری شود.
✅ ۸ سؤال متداول درباره درمان شپش سر
درمان فوری شپش در یک شب چگونه امکانپذیر است؟
استفاده از سرکه و بستن کلاه حمام روی سر، همراه با شانهکردن مو با شانهی دندانهریز، یکی از روشهای محبوب برای درمان فوری شپش در یک شب است. این روش ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد.
قویترین داروی ضد شپش خانگی چیست؟
ترکیب روغن درخت چای با سرکه یا سس مایونز یکی از قویترین داروهای ضد شپش خانگی است که با خفه کردن شپشها عمل میکند، اما تأثیر آن ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد.
شپش از چی بدش میاد؟
شپشها از بوهای قوی مثل روغن درخت چای، سرکه سیب، و اسانس نعناع بدشان میآید. همچنین گرمای زیاد، شست‌وشو با آب داغ و مواد چرب مانند وازلین نیز برای آن‌ها ناخوشایند است.
بهترین روش درمان تخم شپش چیست؟
برای درمان تخم شپش، استفاده از شانهی دندانهریز روی موهای خیس، همراه با شامپوهای مخصوص یا سرکه توصیه میشود. بعضی داروهای جدید مانند ایورمکتین نیز روی تخم‌ها مؤثرند.
چگونه شپش سر را ریشهکن کنیم در یک روز؟
برای ریشهکن کردن شپش سر در یک روز، از ترکیب درمانهای طبیعی مثل سرکه یا آبلیمو با شانهکشی دقیق و شامپوی قوی استفاده کنید. البته در بسیاری موارد نیاز به تکرار درمان در روزهای بعد وجود دارد.
درمان خانگی شپش سر بچهها چیست؟
ترکیب سرکه و روغن زیتون همراه با شانهکشی مداوم و استفاده از شامپوی مخصوص کودک، یک راه درمان خانگی مناسب برای شپش سر بچههاست. از درمانهای شیمیایی قوی در کودکان خردسال باید خودداری کرد.
آیا درمان شپش سر با آبلیمو مؤثر است؟
آبلیمو با خاصیت اسیدی میتواند محیط نامناسبی برای زندگی شپش ایجاد کند. با این حال، به‌تنهایی برای درمان کامل کافی نیست و بهتر است در کنار روشهای دیگر به کار رود.
درمان فوری شپش در یک شب با سرکه چگونه انجام میشود؟
سرکه میتواند پوشش چسبنده تخم شپش را حل کند. برای درمان فوری شپش در یک شب با سرکه، موها را با سرکه آغشته کرده، کلاه حمام بپوشید و صبح موها را با شانه مخصوص کاملاً شانه بزنید.
منبع : webmd
