در سال‌های اخیر، با اعلام خبر توسعه پلتفرم‌های تازه توسط دو خودروساز بزرگ کشور، یعنی ایران‌خودرو و سایپا، توجه کارشناسان حوزه خودرو و همچنین مشتریان بالقوه بازار داخلی، بیش از پیش به معرفی محصولات نوین جلب شد. شرکت سایپا برای نخستین بار خودرویی به نام «رهام» (که بعدها به «شاهین» تغییر نام داد) را در نمایشگاه خودروی شیراز ۱۳۹۷ معرفی کرد. این محصول، بر پایه پلتفرم تازه‌تأسیس SP طراحی شده بود و قرار بود مبنای تولیدات آینده این شرکت از سال ۱۴۰۰ به بعد باشد.
| موضوع | اطلاعات کلیدی |
|---|---|
| معرفی شاهین | شاهین ابتدا به عنوان “رهام” معرفی شد و بر پایه پلتفرم SP طراحی شده است. |
| چالش‌های کیفیتی | فناوری و مواد مصرفی قدیمی از چین، پیشرانه‌ی کهنه، و مونتاژ نه‌چندان دقیق. |
| ابعاد و طراحی | ابعاد بدنه: ۴۴۴۶×۱۷۷۱×۱۴۹۰ میلی‌متر؛ الهام‌گرفته از پرنده شکاری شاهین. |
| نمای داخلی | استفاده گسترده از پلاستیک ارزان و طراحی یادآور خودروهای قدیمی. |
| امکانات و آپشن‌ها | سانروف، سیستم ورود بدون کلید، نمایشگر لمسی ۷ اینچی، دوربین و سنسور پارک عقب و… |
| مشخصات فنی | موتور M15T، ۱۱۰ اسب بخار، ۱۷۸ نیوتنمتر، گیربکس دستی پنجسرعته. |
| مزایا و معایب | مزایا: طراحی به‌روز و فضای داخلی مناسب. معایب: نبود سامانه‌های ایمنی مدرن و کیفیت پایین ساخت. |
| جمع‌بندی | شاهین به‌عنوان یک سدان اقتصادی با طراحی قابل قبول، اما کیفیت ساخت و امکانات محدود. |
بیشتر بخوانید:
✅ چالش‌های کیفیتی در طراحی و ساخت شاهین
با وجود بهره‌گیری از طراحی ظاهری نسبتاً تازه، خودروی شاهین چندان رنگ و بویی از مدرنیته به خود نگرفته است. این موضوع بیشتر ناشی از استفاده از فناوری‌های قدیمی ساخت چین، پیشرانه‌ای کهنه، مواد اولیه بی‌کیفیت و مونتاژی نه‌چندان دقیق از سوی سایپا است. با این حال، بازار تشنه خودروی کشور حتی به چنین محصولاتی نیز روی خوش نشان می‌دهد؛ کافی است محصولی متفاوت و جدید به نظر برسد، حتی اگر کیفیت آن پایین باشد.
✅ بررسی ابعاد و طراحی خارجی شاهین
شاهین با ابعاد بدنه ۴۴۴۶×۱۷۷۱×۱۴۹۰ میلی‌متر و فاصله محور ۲۶۵۰ میلی‌متری، به‌عنوان یک سدان کامپکت شهری شناخته می‌شود. در مقایسه با خودرویی چون تارا از ایران‌خودرو، تفاوت ابعادی چشمگیری مشاهده نمی‌شود، هرچند نسبت به سمند، فاصله محوری کوتاه‌تری دارد. گفته می‌شود طراحی شاهین از پرنده شکاری «شاهین» الهام گرفته شده و این موضوع در گرافیک چراغ‌های جلو نمود دارد؛ چراغ‌هایی که یادآور چشمان نافذ این پرنده هستند.
جلوپنجره خودرو با ساختاری باریک و به‌روز طراحی شده که لوگوی کرومی سایپا و دو نوار افقی (مشابه تزئینات مرسدس بنز) آن را تکمیل می‌کنند. سپر جلو نیز به صورت سه‌تکه طراحی شده و مجهز به چراغ‌های روز LED و مه‌شکن‌های تنگستنی در گوشه‌ها است.
✅ نمای جانبی و طراحی عقب شاهین
در نمای جانبی، یک خط شانه‌ای دو تکه از چراغ جلو تا دستگیره‌های عقب کشیده شده که جلوه‌ای متفاوت و چشمگیر ایجاد میکند. خطوط برجسته زیر درها و برآمدگی‌های عضلانی زیر چراغ‌های عقب و روی سپر و صندوق عقب نیز تلاش سایپا برای ایجاد ظاهری مدرن را نشان می‌دهد. با این حال، طراحی چراغ‌های عقب، که از نوع دو تکه هستند، در مقایسه با نمای جلو، کمتر متمایز به نظر می‌رسد.
✅ فاصله واقعیت تا تصویر؛ تفاوت نمونه مفهومی با مدل تولیدی
همانند بسیاری دیگر از خودروهای تولید داخل، شاهین نیز در نسخه تولیدی تفاوت‌هایی قابل‌توجه با نمونه مفهومی دارد. در تصاویر تبلیغاتی، خودروها اغلب با رینگ‌های بزرگ‌تر، ارتفاع کمتر و تناسبات زیباتر نمایش داده می‌شوند. اما در واقعیت، استفاده از رینگ‌های کوچک، تایرهای ارزان و ارتفاع زیاد سیستم تعلیق، ظاهر نهایی خودرو را از نمونه نمایش داده شده در تبلیغات بسیار دور می‌سازد. کافی است در خودرویی داخلی، تنها این سه عنصر تغییر یابند تا تا ۵۰ درصد بر جذابیت ظاهری افزوده شود.
✅ نمای داخلی؛ جایی برای ناامیدی
ورود به کابین شاهین، به‌جای تداعی آینده، حسی از گذشته را زنده میکند. گرچه شاهین و تارا به‌عنوان محصولات جدید معرفی می‌شوند، اما طراحی داخلی شاهین بیشتر یادآور خودروهایی همچون پراید است. استفاده گسترده از پلاستیک خشک و ارزان، رنگ‌های کدر و بی‌روح و طراحی ساده، همگی نشانه‌هایی از کیفیت پایین ساخت هستند. تلاش برای افزودن قطعات کرومی نیز نتوانسته این ضعف را جبران کند.
فرمان سه شاخه، بسیار شبیه به فرمان تیبا طراحی شده و المان‌های طراحی آن نیز شباهت زیادی به خودروهای اقتصادی پیش از سال ۲۰۱۰ دارد. تنها بخش قابل‌قبول در طراحی داخلی، پنل کنترل سیستم تهویه مطبوع است؛ در حالی که صفحه کیلومتر آنالوگ و قدیمی، با طراحی کوچک و ساده، به‌هیچ‌وجه درخور یک خودروی امروزی نیست.
✅ مزایای پلتفرم جدید در فضای کابین
یکی از نکات مثبت شاهین، بهبود محسوس در فضای ردیف دوم سرنشینان است. فضای پا و سر در این قسمت افزایش یافته و موجب راحتی بیشتر سرنشینان شده است. همچنین، ظرفیت صندوق عقب معادل ۴۲۰ لیتر، برای یک سدان کامپکت، مناسب و کاربردی ارزیابی می‌شود. سیستم تهویه مطبوع نیز عملکرد خوبی در خنک‌سازی فضای کابین از خود نشان داده است.
✅ بررسی امکانات و آپشن‌های سایپا شاهین
سایپا شاهین به‌عنوان یک سدان جدید در بازار داخلی، در تلاش است تا در میدانی که مملو از خودروهای متنوع چینی است، خودی نشان دهد. به همین دلیل انتظار می‌رود با فهرستی از امکانات رفاهی و ایمنی، نظر خریداران را جلب کند. از جمله امکانات ارائه شده در این خودرو می‌توان به سانروف، سیستم ورود و استارت بدون کلید، نمایشگر لمسی ۷ اینچی، دوربین و سنسور پارک عقب، فرمان مجهز به کلیدهای کنترلی، سیستم تهویه مطبوع خودکار، نمایش فشار باد تایرها، روشنایی روز، چراغ‌های خودکار، سیستم مشایعت تا در منزل، موقعیت‌یاب ماهواره‌ای (GPS) و آینه‌های جانبی برقی تاشو اشاره کرد.
با این حال، این سطح از تجهیزات حتی در برابر ساده‌ترین محصولات چینی نیز چشمگیر به‌نظر نمی‌رسد و شاهین در رقابت با خودروهای هم‌رده، تنها توانسته ظاهری تازه به نمایش بگذارد. بنابراین، نباید از آن انتظاری فراتر از طراحی متفاوت داشت.
✅ مشخصات فنی و قوای محرکه
اگر گمان می‌کنید که شاهین از نظر پیشرانه عملکردی مدرن و قدرتمند دارد، باید گفت چنین تصوری نادرست است. در ابتدا قرار بود سایپا با بهره‌گیری از همکاری با برند چینی برلیانس، از پیشرانه BM16 در این خودرو استفاده کند؛ اما شرایط ناشی از تحریم‌ها، این مسیر را مسدود کرد. در نهایت، سایپا به ناچار سراغ همان موتورهای قدیمی موجود رفت.
پیشرانه‌ای که در شاهین استفاده شده، نسخه توربوشده موتور ۱.۵ لیتری ۸ سوپاپ تیبا است که حالا با نام M15T شناخته می‌شود. این موتور که به دوره‌ای دور از تکنولوژی‌های روز بازمی‌گردد، در حالت طبیعی توان ۸۷ اسب بخار و گشتاور ۱۲۸ نیوتنمتر تولید می‌کرد. اما حالا با تجهیز به توربوشارژر، خروجی آن به ۱۱۰ اسب بخار در دور ۵۰۰۰ و گشتاور ۱۷۸ نیوتنمتر در دور ۲۵۰۰ افزایش یافته است. با این حال، حتی در کنار وزن نهایی ۱۲۷۸ کیلوگرم و گیربکس دستی پنجسرعته، شتابی بهتر از حدود ۱۳ تا ۱۳.۵ ثانیه برای آن قابل انتظار نیست.
از این رو، شاهین نه‌تنها تیز و چابک ظاهر نمی‌شود، بلکه در برابر برخی رقبای قدیمی مانند ۲۰۶ صندوق‌دار یا مدل‌های جدیدتری چون جک J4 و پارس XU7 نیز در عمل عقب می‌ماند. طراحی سیستم تعلیق اقتصادی (مک‌فرسون در جلو و محور پیچشی در عقب) نیز با هدف کاهش هزینه‌ها انجام شده و در برابر سیستم‌های مدرن‌تر مانند مولتی‌لینک، حرف چندانی برای گفتن ندارد.
✅ مزایا و معایب سایپا شاهین
شاهین با طراحی به‌روز، سعی دارد تا در بازار تشنه تنوع ایران، نگاه‌ها را به خود جلب کند. طراحی خارجی این خودرو نسبت به مدل‌هایی مانند دنا و تا حدی تارا جذاب‌تر به‌نظر می‌رسد. اگرچه کیفیت متریال داخلی مشابه مدل‌هایی چون کوئیک، پایین است، اما روکش صندلی‌ها در حد قابل‌قبول بوده و فضای داخلی به‌ویژه در ردیف دوم بهبود یافته است. همچنین فضای صندوق عقب، برای سفرهای خانوادگی مناسب به‌نظر می‌رسد.
در زمینه عملکرد، شتاب خودرو در حد متوسط است و با وجود کاستی‌ها، از رقبای هم‌رده چندان عقب نمی‌ماند. سیستم تعلیق نرم‌تر از تیبا و نزدیک به محصولات رنو مانند تندر ۹۰ عمل میکند. تهویه مطبوع نیز عملکرد مناسبی دارد و گیربکس دستی، در نسخه‌های نو، عملکرد روانی دارد.
در بخش ایمنی، ساختار جدیدتر پلتفرم نسبت به خودروهای قدیمی داخلی چون پژو ۴۰۵ یا کوئیک، سطح بالاتری از ایمنی را نوید می‌دهد. اما نبود سامانه‌هایی چون کنترل پایداری (ESP) و استفاده از ورق‌های ضعیف در بدنه، مانع از دستیابی به استانداردهای ایمنی روز شده است.
نفوذ صدای پیشرانه و باد به داخل کابین، در این کلاس قیمتی موضوعی عجیب نیست. کیفیت نشانگرهای پشت فرمان و رنگ بدنه نیز پایین ارزیابی می‌شود. عدم وجود سیستم کنترل پایداری با توجه به پیشرانه کم‌قدرت و تأخیر پدال گاز شاید احساس نشود، اما در کل نبود آن قابل چشم‌پوشی نیست.
✅ جمع‌بندی نهایی
نام شاهین، برگرفته از خاطره‌ای تاریخی در صنعت خودروسازی ایران و برگرفته از مدل‌هایی مانند آمباسادور پارس‌خودرو، حالا با محصولی جدید از سایپا جان دوباره گرفته است. این خودرو نیز در کلاس اقتصادی سدان‌ها، با هدف پاسخ به نیاز خانواده‌های ایرانی و در بازه قیمتی محدود طراحی شده است. در نتیجه، نبود امکانات لوکس و محدود بودن سطح کیفیت، مسئله‌ای عجیب محسوب نمی‌شود.
داستان تولید شاهین، شباهت زیادی با تجربه‌هایی مانند بازطراحی نیسان جونیور در قالب شوکا، پادرا و کارون دارد؛ یعنی همان ساختار فنی قدیمی در قالبی تازه. بنابراین اگر این خودرو در مقایسه با محصولات مونتاژی شرکت‌های دیگر در جایگاهی پایین‌تر از نظر فنی و کیفیتی قرار دارد، نباید موجب تعجب شود.
✅ سوالات متداول (FAQ) :
۱. تفاوت‌های اصلی شاهین G مدل ۱۴۰۴ با نسخه‌های قبلی چیست؟
مدل ۱۴۰۴ شاهین G از لحاظ طراحی جلو و عقب، استفاده از قطعات تزئینی جدید، فضای بیشتر در ردیف دوم و بهبود برخی امکانات رفاهی مانند سانروف و نمایشگر لمسی نسبت به مدل‌های قبلی متمایز شده است.
۲. آیا کیفیت ساخت شاهین G نسبت به خودروهای چینی قابل‌رقابت است؟
در مقایسه با خودروهای چینی اقتصادی، کیفیت مونتاژ و مواد مصرفی در شاهین G پایین‌تر است، اما همچنان در بازار محدود داخلی گزینه‌ای متفاوت به شمار می‌رود.
۳. پیشرانه شاهین G چه مشخصاتی دارد؟
شاهین G از موتور M15T با حجم ۱.۵ لیتر توربو بهره میبرد که ۱۱۰ اسب بخار قدرت و ۱۷۸ نیوتنمتر گشتاور تولید میکند و به گیربکس دستی پنجسرعته متصل است.
۴. آیا خرید شاهین G در سال ۱۴۰۴ منطقی است؟
اگر به دنبال یک سدان اقتصادی با طراحی متفاوت هستید و انتظارات بالایی از کیفیت ندارید، شاهین G می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد؛ اما در مقابل محصولات چینی، مزایای آن بیشتر ظاهری است.
