فریدون فروغی (متولد ۹ بهمن ۱۳۲۹ – درگذشته ۱۳ مهر ۱۳۸۰) از برجسته‌ترین خوانندگان، آهنگ‌سازان و نوازندگان موسیقی ایران بود که صدای منحصربه‌فرد و سبک خاصش، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ موسیقی پاپ و راک فارسی برای او رقم زد.
بیشتر بخوانید:
بیوگرافی معین : زندگی شخصی و آثار هنری خواننده محبوب ایرانی
بیوگرافی مهستی : بانوی آواز ایران ، از فراز و نشیب های زندگی تا جاودانگی
بیوگرافی فریدون فروغی
✅ تولد و تحصیلات
فروغی در محله‌ی سلسبیل تهران چشم به جهان گشود. پدرش، فتح‌الله فروغی، کارمند اداره دخانیات بود و در اوقات فراغت، به سرودن شعر و نواختن تار می‌پرداخت. خانواده‌ی پدری او اصالتاً از مالکان نامدار نراق بودند. اگرچه ابتدا نام «فرهاد» برایش انتخاب شده بود، اما با خواست پدربزرگش، نام «فریدون» برایش برگزیده شد. او کوچک‌ترین فرزند خانواده بود و سه خواهر بزرگ‌تر به نامهای پروانه، عفت و فروغ داشت.
تحصیل خود را از شش‌سالگی آغاز کرد و در سال ۱۳۴۷ موفق به دریافت دیپلم در رشته‌ی علوم طبیعی شد. پس از آن، مسیر تحصیلی را رها کرد و تمام توجه خود را به موسیقی معطوف ساخت. علاقه‌ی ویژه‌اش به موسیقی راک، به‌ویژه آثار ری چارلز، او را به تمرین مستمر سوق داد و بدون داشتن استاد، نواختن و خواندن را به صورت خودآموخته فراگرفت.
✅ آغاز فعالیت حرفه‌ای در دهه‌ی ۴۰
فروغی در ۱۶ سالگی وارد دنیای موسیقی شد و با همراهی گروهی از نوازندگان، به اجرای آثار معروف غربی، به‌ویژه بلوز، در کافه‌ها و سالن‌های مختلف پرداخت. با رسیدن به ۱۸ سالگی، به دنبال یک شکست عشقی، برای مدتی از موسیقی فاصله گرفت.
با این حال، در سال ۱۳۴۸ بار دیگر به صحنه بازگشت. گرچه برخی منابع، دعوت او به اجرای برنامه در کازابای شیراز را مربوط به اوایل دهه‌ی ۵۰ و هم‌زمان با انتشار موسیقی فیلم تنگنا می‌دانند. در اواخر دهه‌ی ۴۰، او تبدیل به یکی از چهره‌های محبوب کلوپ‌های شبانه تهران و ستاره‌ی کافه‌هایی چون مارکیز و کاکوله شد.
✅ درخشش در دهه‌ی ۵۰ و آغاز شهرت
سال ۱۳۵۰ نقطه‌ی عطفی در زندگی هنری فریدون فروغی بود. خسرو هریتاش، کارگردان فیلم آدمک، در جست‌وجوی صدایی تازه بود که فریدون را یافت. تنها با یک‌بار شنیدن زمزمه‌ی آوازهایش، متقاعد شد که صدای مورد نظرش را یافته است.
در پی این همکاری، دو ترانه‌ی «آدمک» و «پروانه‌ی من» با آهنگسازی تورج شعبان‌خانی برای فیلم ضبط شد. پس از نمایش فیلم، این آثار در قالب صفحه‌های ۴۵ دور در فروشگاه‌هایی چون آل کوردوبس، پاپ، دیسکو، بتهوون و پارس عرضه شدند و محبوبیت زیادی یافتند. همین آثار نام فروغی را بر سر زبان‌ها انداخت و باعث شهرت او شد. اگرچه برخی او را متهم به تقلید از صدای فرهاد می‌کردند، اما همین موضوع باعث شد از زیر سایه‌ی ری چارلز خارج شود و هویت مستقل هنری‌اش را شکل دهد.
✅ انقلاب ۵۷ و ماجرای «یار دبستانی»
در آستانه‌ی انقلاب اسلامی، با بالا گرفتن بحران‌های سیاسی، فروغی با انتشار آلبوم بت‌شکن، نگرش خود نسبت به شرایط آن دوران را ابراز کرد. در همان سال نیز ترانه‌ای به نام «روسپی» را اجرا کرد که هرگز اجازه‌ی انتشار نیافت.
پس از انقلاب و در سال ۱۳۵۸، او همچنان در ایران ماند و به اجرای کنسرت پرداخت. بخشی از آثار این اجراها در آلبومی با نام فریدون فروغی با آغازی نو منتشر شد. انتخاب این عنوان، به دلیل حضور قطعاتی با فضای ریتمیک متفاوت همچون «حقه» (با نام دیگر «مشتی ماشالله») و «شیاد» بود؛ آثاری که پیش‌تر در کارنامه‌ی او دیده نمی‌شد.
در سال ۱۳۵۹، فروغی ترانه‌ی ماندگار «یار دبستانی» را برای فیلم از فریاد تا ترور به کارگردانی منصور تهرانی اجرا کرد. اگرچه ابتدا این اثر در تیتراژ فیلم استفاده شد، اما در ادامه، به کارگردان اعلام کردند که صدای فروغی باید از فیلم حذف شود. در نتیجه، جمشید جم به‌جای او این قطعه را خواند. این رویداد هم‌زمان با شایعاتی درباره‌ی ممنوعیت فعالیت هنری فروغی بود. در همان سال، او ترانه‌ی «کوچه‌ی شهر دلم» را نیز منتشر کرد.
✅ درگذشت فریدون فروغی
فریدون فروغی، روز جمعه ۱۳ مهرماه سال ۱۳۸۰، در سن ۵۰ سالگی و بر اثر ایست قلبی در منزل خود واقع در تهران‌پارس، چشم از جهان فرو بست. پیکر او را در روستای قورقورک، از توابع شهرستان بوئین‌زهرا در استان قزوین، به خاک سپردند.
شهیار قنبری، شاعر، آهنگساز و از دوستان دیرینه فروغی، درباره درگذشت او چنین گفته است:
«فریدون دوبار مرد؛ یک‌بار زمانی که اجازه نیافت بخواند، و بار دوم زمانی که خواست بخواند ولی نگذاشتند. فراموشی و خاموشی، او را به مرگ رساند.»
✅ مروری بر آثار فریدون فروغی
فریدون فروغی در طول زندگی هنری خود، آثار ماندگاری از خود به جا گذاشت که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:
۱۳۵۰ – ترانه‌های «آدمک» و «پروانه‌ی من» برای فیلم آدمک، و همچنین ترانه «ماهی خسته» با صدای مشترک فروغی، نلی و کیوان.
۱۳۵۱ – اجرای ترانه «فتنه چکمه‌پوش» برای تیتراژ فیلمی به همین نام.
۱۳۵۲ – خواننده ترانه فیلم‌های تنگنا، زن باکره و کیفر. اجرای ترانه «نماز» که از برجسته‌ترین آثار اوست. همچنین قطعه «هوای تازه» برای برنامه تلویزیونی رنگارنگ و ترانه‌ای دیگر برای فیلم یاران.
۱۳۵۳ – اجرای ترانه «همیشه غایب» و انتشار آلبوم زندون دل.
۱۳۵۴ – انتشار آلبوم یاران.
۱۳۵۶ – آلبوم سال قحطی.
۱۳۵۷ – انتشار آلبوم بت‌شکن و اجرای ترانه «روسپی» که هیچ‌گاه مجوز انتشار نگرفت.
۱۳۵۸ – آلبوم با آغازی نو شامل قطعاتی از کنسرت فروغی در همان سال. این آلبوم به «دو تا چشم سیاه داری» نیز شناخته می‌شود. همچنین اجرای ترانه «طاهره» با شعری از طاهره قره‌العین.
۱۳۵۹ – اجرای ترانه «یار دبستانی» برای تیتراژ فیلم از فریاد تا ترور، و نیز ترانه «کوچه شهر دلم».
۱۳۶۰ – آلبوم مشترک سُل با همکاری کوروش یغمایی.
۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ – ساخت و اجرای قطعه چهار قسمتی با عنوان «چرا نه؟».
۱۳۷۹ – اجرای ترانه «می‌تراود مهتاب» برای فیلم دختری به نام تندر.
سوالات متداول (FAQ):
۱. آیا فریدون فروغی به اعتیاد مبتلا بود؟
بله، فریدون فروغی در سالهای ابتدایی انقلاب با اعتیاد دست و پنجه نرم میکرد و برای ترک آن به اصفهان رفت و به عنوان کارگر ساختمانی مشغول به کار شد. او توانست با این روش اعتیادش را ترک کند و دوباره به موسیقی بازگردد.
۲. چرا فریدون فروغی در روستای قورقورک دفن شد؟
روستای قورقورک زادگاه و محل زندگی پدری فریدون فروغی بود. به همین دلیل او را در این روستا به خاک سپردند تا یاد و خاطره خانواده و ریشه‌هایش حفظ شود.
۳. دین فریدون فروغی چه بود؟
فریدون فروغی در خانوادهای بهایی در تهران به دنیا آمد و رشد کرد.
۴. نام خواهران فریدون فروغی چیست؟
فریدون فروغی سه خواهر به نامهای فروغ، عفت و پروانه داشت.
منبع : ویکی پدیا
